Według polskiego prawa każda osoba, która osiąga w naszym kraju jakikolwiek dochód, ma obowiązek uiszczania podatku dochodowego. Co prawda w przypadku zatrudnienia na umowę, obliczaniem tego podatku zajmuje się pracodawca. Jednak gdy prowadzimy własną działalność, firmę lub generujemy dochód w inny sposób niż praca oparta o umowę, ten obowiązek spoczywa na nas. Standardowo podatkami i rozliczeniami zajmuje się księgowa, lecz są sytuacje, w których nie mamy możliwości skorzystania z jej usług. Nawet jeśli nie odliczamy podatku dochodowego samodzielnie, warto posiadać o tym wiedzę.
Rodzaje opodatkowań dochodowego
Wyróżniamy trzy rodzaje podatku dochodowego. Każdy z nich jest obliczany nieco inaczej. Niezależnie od tego, czy jesteśmy osobą fizyczną, czy prawną, każdy podlega podatkowi progresywnemu. Dopiero przy prowadzeniu jakiejś działalności możemy w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego, zadeklarować zmianę ogólnego podatku na podatek liniowy lub ryczałtowy.
Obliczanie podatku progresywnego
Przy tym rodzaju podatku mamy dwa stopnie procentowe. W zależności od kwoty dochodu wybieramy jeden z nich.
Najpierw obliczamy swój dochód od początku rok, czyli sumujemy każdy miesiąc. Później robimy to samo z kosztami, jeśli występują. Od kwoty dochodu odejmujemy kwotę kosztów. Otrzymaną kwotę możemy pomniejszyć o straty roku ubiegłego i sumę składek na ubezpieczenie społeczne w danym roku podatkowym. Ostateczną kwotę zaokrąglamy w górę do pełnych złotych. Otrzymaliśmy podstawę podatkową.
W następnym kroku należy ją pomnożyć przez jeden z dwóch stopni procentowych. W przypadku kwoty do 85 528 zł stawka to 18%, powyżej mamy już 32%. Od otrzymanego wyniku odejmujemy sumę składek na ubezpieczenie zdrowotne z danego roku podatkowego (nie odejmujemy pełnej kwoty, tylko 7,75% od podstawy). W ostatnim kroku odliczamy jeszcze wszystkie zaliczki na podatek dochodowy.
W taki sposób otrzymujemy kwotę podatku. Mamy jeszcze możliwość pomniejszenia tej sumy o 556,02 zł, ale możemy to zrobić tylko w przypadku gdy stawka procentowa to 18%.
Obliczanie podatku liniowego
Początkowe kroki, jakie wykonujemy przy obliczaniu tego podatku, są takie same jak w przypadku podatku progresywnego. Tzn. obliczamy dochód, odejmujemy sumę kosztów. Później kolejno pomniejszamy kwotę o straty i składki na ubezpieczenie społeczne.Gdy mamy już odpowiednią sumę mnożymy ją przez 19%. I dopiero zaokrąglamy do pełnych złotówek, zawsze w górę. Otrzymany wynik pomniejszamy o składki na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy w taki sam sposób jak w poprzednim podatku. Otrzymana kwota to podatek należny.
Obliczanie podatku ryczałtowanego
Sumujemy dochody z każdego miesiąca, aby otrzymać roczny przychód. Pomniejszamy uzyskana kwotę o sumę składek na ubezpieczenie społeczne z danego roku podatkowego. Następnie możemy zaokrąglić otrzymaną kwotę do pełnych złotówek.
Teraz mnożymy daną sumę przez odpowiednią stawkę podatku. Stawka jest zależna od rodzaju prowadzonej działalności. Odczytamy ją z katalogu działalności i stawek zawartych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym (art. 12 ust. 1.).
Na koniec możemy jeszcze odjąć składki na ubezpieczenie zdrowotne (7,75% podstawy). Ostateczną kwotę jeszcze raz zaokrąglamy i otrzymujemy podatek należny.